In Nederland worden gemiddeld 30.000 verkeersboetes per dag uitgedeeld. Wat levert dat de schatkist op? Is dit altijd zo hoog geweest? En als je het er niet mee eens bent, hoe kan je de boete dan aanvechten? Allemaal vragen waarop we in dit kennisdossier antwoord geven.
Voor een groot aantal overtredingen en misdrijven hanteert het OM vaste boete-tarieven. Het gaat vooral om verkeersgerelateerde zaken, maar ook om bijvoorbeeld boetes voor het verkeerd aanbieden van huisvuil, vissen zonder visvergunning of het veroorzaken van geluidsoverlast. Deze overtredingen en misdrijven zijn voorzien van feitcodes die gebruikt worden op het (verkort) proces-verbaal. De opsporingsinstanties (waaronder de politie) leveren de ‘feitgecodeerde zaken’ aan bij het CJIB, waardoor deze zaken snel en geautomatiseerd kunnen worden afgedaan.
Deze feitcodes en de bijbehorende tarieven worden vastgesteld door het College van Procureurs-generaal op advies de Commissie Feiten en Tarieven (CFT). De CFT is een OM-adviescommissie, waarvan de secretarisfunctie is belegd bij Parket Centrale Verwerking OM (CVOM). In de CFT zijn o.a. het CJIB, de politie en het OM vertegenwoordigd.
De CFT is belast met de inhoud van de ‘Tekstenbundel voor misdrijven, overtredingen en Muldergedragingen’ en het zakformaat hiervan ten behoeve van de handhaving: ‘het Feitenboekje’. Als er in de loop van het jaar nieuwe bepalingen in werking treden, worden de feitcodes aangepast.
De Boetebase is een gebruiksvriendelijke versie van de Tekstenbundel. In de boetebase zijn alleen de meest voorkomende feiten opgenomen.
Vanaf 11 januari 2016 maakt het openbaar ministerie (OM) het eenvoudiger om het juiste boetebedrag te vinden voor zogenaamde feitgecodeerde overtredingen.
In de boetebase kan de bezoeker van www.om.nl met behulp van een beslisboom de boetebedragen vinden voor zogenaamde feitgecodeerde overtredingen. Om de honderden dagelijkse bezoekers nog beter van dienst te kunnen zijn is de boetebase uitgebreid met de mogelijkheid om op basis van feitcode en voertuigcategorie te zoeken. Ook in de zoekresultaten in de boetebase zijn de relevante feitcodes toegevoegd. Bij aanklikken wordt de volledige omschrijving van de overtreding getoond.
“Met de vernieuwing van de boetebase wordt het eenvoudiger om het boetebedrag voor onder andere foutparkeren, te vroeg buitenzetten van de vuilniszak, vissen zonder vergunning, zwartrijden, rijden zonder rijbewijs, bumperkleven en meer te vinden”, aldus het OM. Zo levert het bespieden van iemand in een gebouw, woonwagen of schip de gluurder een boete van 140 euro op.
Meer informatie over feiten en tarieven is te vinden op de website van het OM.
Bij snelheidsovertredingen geldt het principe hoe gevaarlijker, hoe duurder. Ben je op zoek naar wat een snelheidsovertreding kost? Kijk dan op de webpagina Tarieven snelheidsovertredingen.
De tarieven voor alle verkeersboetes zijn in 2016 met 1,1 procent gestegen ten opzichte van 2015. Bij lage snelheidsovertredingen is er 1 euro bovenop gekomen. Bij hogere snelheden loopt dit op tot 5 euro.
VVD-minister Ard van der Steur gaat daarmee voorzichtiger te werk dan zijn voorganger Ivo Opstelten. Die verhoogde op 1 januari 2012 de boetes met 20 procent.
Boetes
Een kleine bloemlezing:
Administratiekosten sterk verhoogd
In 2012 werden de administratiekosten van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB)van 6 naar 7 euro verhoogd. Per 1 januari 2016 zijn de administratiekosten nog eens met 28,6 procent verhoogd: van 7 naar 9 euro. Daardoor incasseert de overheid jaarlijks zo'n 23 miljoen euro extra. Het ministerie van Veiligheid en Justitie stelt dat de verhoging nodig is om gestegen personeelskosten te dekken. Zo is het sinds een half jaar mogelijk om verkeersboetes van meer dan 225 euro gespreid te betalen. "Het CJIB levert maatwerk, onder meer met een persoonsgerichte aanpak bij betalingsproblemen", zegt een woordvoerder.
Geldklopperij volgens critici
Koos Spee is niet blij met de hogere administratiekosten. "De systemen van het CJIB zijn bijna volledig geautomatiseerd. Dat je nu 9 euro bovenop een boete moet betalen, is schandalig."
"Dit heeft niets meer met veiligheid te maken", vindt Geert Priem, voorzitter van politievakbond ANPV. "Boetes zijn bedoeld om het verkeer veiliger te maken, niet om de staatskas te spekken."
Ook de ANWB stuit de verhoging tegen de borst. "De boetefabriek dient als inkomstenbron voor de overheid, dat kan niemand meer ontkennen", zegt ANWB-woordvoerder Ad Vonk. "Het lijkt erop dat ze, nu de boetes niet veel hoger kunnen, maar de administratiekosten verhogen. Voor degene die de straf krijgt, maakt dat helemaal niets uit. Die moet per saldo gewoon meer betalen."
In 2015 zijn 7.968.912 verkeersovertredingen geconstateerd voor onder meer te hard rijden, door rood licht rijden, fout parkeren, het niet dragen van een gordel of helm, handheld bellen en het ontbreken van fietsverlichting. In 2014 ging het om 8.306.094 verkeersboetes. Dat blijkt uit het jaaroverzicht verkeer 2015.
Dat het aantal geconstateerde verkeersovertredingen is gedaald, komt voor een belangrijk deel door de cao-acties van de politiebonden. Dit is vooral terug te zien in het lagere aantal staande houdingen door de politie in de verkeershandhaving: 241.742 in 2015, tegen 487.783 in 2014.
Het merendeel van de verkeersboetes wordt opgelegd wegens het overtreden van de maximum snelheid. In 2015 ging het om 6.636.096 geconstateerde snelheidsovertredingen, tegen 6.730.443 in 2014. Daarnaast worden de meeste verkeersovertredingen geconstateerd op kenteken met behulp van elektronische handhavingsmiddelen, zoals trajectcontroles en flitspalen. Deze systemen hebben de afgelopen periode een vervangingsoperatie ondergaan en zijn in 2015 gefaseerd weer in gebruik genomen. Hierdoor is er een stijging te zien in het aantal overtredingen dat door deze elektronische middelen is geconstateerd.
Trajectcontroles
Het aantal snelheidsovertredingen dat is geconstateerd door middel van een trajectcontrole steeg van 1.799.216 in 2014 naar 1.903.109 in 2015. Vorig jaar zijn drie trajectcontrolesystemen opnieuw in gebruik genomen na vervangingswerkzaamheden: per 16 maart op de A58 tussen Bergen op Zoom en Roosendaal, vanaf 15 april op de A12 bij Den Haag en op 6 mei op de N62 in de Westerscheldetunnel in Zeeland. Vanaf 1 februari 2016 staat ook de trajectcontrole op de A4 bij Hoofddorp en Nieuw Vennep weer aan.
Flitspalen
De afgelopen jaren zijn voor het plaatsen van nieuwe digitale palen de meest onveilige locaties geselecteerd. In de loop van 2015 zijn alle analoge palen gedigitaliseerd of verwijderd. Er zijn nu ongeveer 640 (nieuwe) palen over. De nieuwe digitale palen handhaven 24 uur per dag. Onder de noemer verkeerslichten (vooral rijden door rood licht) is een stijging van het aantal geconstateerde overtredingen te zien van 185.023 in 2014 naar 215.570 in 2015.
Het overzicht van de verkeersboetes wordt samengesteld door het ministerie van Veiligheid en Justitie, Nationale Politie, het CJIB en het Openbaar Ministerie (OM) en is hier te downloaden.
De Nederlandse overheid stevent af op een record aan verkeersboetes. Dat blijkt uit onderzoek van het AD op basis van een prognose van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Dit jaar int het kabinet-Rutte een ruimte 1,07 miljard euro aan verkeersboetes. De opbrengst van de verkeersboetes is flink gestegen in vergelijking met vorig jaar: ruim dertig procent. Al in de eerste vier maanden dit jaar vielen er bijna 4 miljoen boetes op de deurmat.
Al in de eerste vier maanden van dit jaar vielen er bijna 4 miljoen boetes op de mat. Gemiddeld komt dat neer op 30.000 verkeersboetes per dag. Dat zorgde voor een totaal van 330 miljoen euro in de periode van januari tot mei dit jaar. In vergelijking met vorig jaar zijn er bijna één miljoen boetes meer opgelegd dan in 2012. Dat is goed voor een stijging van bijna een derde. Naar verwachting zal over het hele jaar het aantal boetes flink toenemen.
Het vaakst worden automobilisten op de bon geslingerd bij trajectcontroles op snelwegen met meerdere banen.
Vooral de A4 tussen Den Haag en Leiden bleek een goed vangnet tegen hardrijders. In het afgelopen kwartaal werden er bijna 30.000 boetes uitgeschreven, goed voor een totaalbedrag van bijna 20 miljoen euro.
Ook op de A2 tussen Amsterdam en Utrecht werden veel boetes uitgedeeld: bijna een kwart miljoen. Met een opbrengst van bijna 15 miljoen euro staat dat traject op twee in de lijst van trajecten waar de meeste boetes uitgeschreven worden.
De automobilist als melkkoe
Volgens de ANWB en politiebonden gebruikt het kabinet de automobilist als melkkoe. Volgens de ANWB zijn de snelwegen vergeleken met provinciale wegen relatief veiliger. De automobilistenvereniging roept de overheid dan ook op de stoppen met de boeteregen op snelwegen.
Niet alleen de ANWB, maar ook de ACP, de ANPV en de Nederlandse Politiebond zijn niet blij met de recordhoogte boetes. Volgens hen moeten boetes de veiligheid op de weg bevorderen, in plaats van de inhoud van de staatskas. Ronald Pronk, hoofdbestuurder van de Algemene Nederlandse Politievereniging: “De boetes zijn nu bedoeld om de schatkist te spekken.”
Miljard euro aan boetes geïnd
In 2013 zijn 10.334.619 verkeersovertredingen geconstateerd voor onder meer te hard rijden, door rood licht rijden, fout parkeren, het niet dragen van een gordel of helm, handheld bellen en het ontbreken van fietsverlichting. In 2012 ging het om 9.661.094 verkeersboetes. Dat blijkt uit het jaaroverzicht verkeer 2013.
Het kabinet-Rutte heeft in 2013 voor ruim 1 miljard euro aan verkeersboetes geïnd. Dat is 12 procent meer dan in 2012 en het dubbele vergeleken met 10 jaar geleden. Minister Ivo Opstelten (Justitie spreekt in zijn begroting van 'een meevaller'. Bij ruim 8 miljoen boetes gaat het om snelheidsovertredingen.
Automobilisten liepen de grootste kans op een boete bij de trajectcontrole van de A2 tussen Holendrecht en Maarssen. Hier is ruim 616.000 euro opgehaald voor de schatkist. Op de twwede plaats staat de trajectcontrole op de A4 bij Leiden richting Amsterdam (ruim 507.000 euro), gevolgd door de A2 bij Maarssen richting Amsterdam (ruim 374.000 euro). Op de A12 bij Utrecht richting Arnhem en de A20 Rotterdam richting Hoek van Holland is vorig jaar niets opgehaald, omdat destijds de trajectcontroles uitstonden.
Het overzicht van de verkeersboetes wordt samengesteld door het ministerie van Veiligheid en Justitie, Nationale Politie, het CJIB en het Openbaar Ministerie - Landelijk Parket Team Verkeer (OM - LPTV). Met ingang van 2013 wordt viermaandelijks, ofwel per tertiaal, informatie verstrekt over de ontwikkelingen.
Minder verkeersovertredingen in eerste vier maanden 2014
Het overzicht van overtredingen in het eerste tertiaal 2014 Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (Wahv), ofwel Wet Mulder kan je hier bekijken.
Minister Van der Steur van Veiligheid en Justitie komt binnenkort met een voorstel om het verkeersboetestelsel te herzien. Details hierover zijn nog niet gepubliceerd. Uitgangspunt is in elk geval dat rijders die keer op keer de fout ingaan, harder worden aangepakt, lees een hogere boete krijgen. Minister Van der Steur noemt dit een progressief boetestelsel. De Kamer was hierover in juli 2015 al een brief toegezegd voor het kerstreces. Dat is dus niet gelukt.
Het geld dat de Nederlandse staat 'verdient' aan verkeersboetes op de A2 en A4, wordt dit jaar gebruikt om tegenvallende inkomsten uit griffierechten te compenseren. Dat blijkt uit de begroting van het ministerie van Veiligheid en Justitie die op Prinsjesdag bekend werd.
Voor 2013 rekent het ministerie op een tegenvaller van 40 miljoen bij de griffierechten. Dat komt door een daling van het aantal handelszaken. Vorig jaar werd dit nog goedgemaakt door een groei van het aantal familiezaken, maar ook op dat vlak is nu een daling te zien.
Justitie rekent nu op 80 miljoen extra opbrengsten uit onder meer boetes door de nieuwe trajectcontroles op de A2 en A4. Dit geld wordt ook deels in de rechtspraak gestoken.
Het kabinet hoopt de komende jaren meer geld binnen te krijgen uit de rechtbanken: de griffierechten gaan gemiddeld met 15 procent omhoog. Dat geldt voor civiele zaken, de kantonrechter, hoger beroep en de bestuursrechter. Dit brengt op termijn 44 miljoen in het laatje.
Tien jaar geleden inde de overheid bijna een half miljard euro aan boetes. Inmiddels is dat aantal ruim verdubbeld naar bijna 1,1 miljard euro. Het vaakst worden automobilisten beboet voor fout parken, door rood licht rijden, te hard rijden en het niet dragen van een gordel.
Over alle boetes moeten automobilisten en andere weggebruikers 6 euro administratiekosten betalen, dat ervoor zorgt dat de boeteopbrengst in Nederland nog verder steeg. Vorig jaar werd er nog voor 850 miljoen euro aan boetes uitgedeeld.
De Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) verzamelt en analyseert de gegevens van verkeersovertredingen vanaf 1995. De gegevens zijn afkomstig van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). Bij de overtredingen zijn de grootste groepen het fout parkeren (32%), snelheidsovertredingen (26%), door rood rijden (12%), rijden zonder gordel (ca 10%), geen geldig keuringsbewijs APK (motorvoertuig tot 3500 kg) (ca 10%), het niet voeren van fietsverlichting (6%) en mobiel bellen (4%).
Er stonden door heel het land ongeveer 880 analoge flitspalen en digitale palen die daar onder verantwoordelijkheid van het Openbaar Ministerie (OM) zijn neergezet. Alle locaties zijn de afgelopen tijd opnieuw beoordeeld op basis van criteria voor verkeersonveiligheid. De meest onveilige locaties zijn geselecteerd voor het plaatsen van nieuwe digitale palen. In de loop van 2015 zijn alle analoge palen gedigitaliseerd of verwijderd en blijven 650 nieuwe palen over. De nieuwe palen zijnn gefaseerd in gebruik genomen. Maar de nieuwe digitale palen werken beter dan analoge flitspalen. Zo hoeven er geen rolletjes meer te worden verwisseld en handhaven de nieuwe palen 24 uur per dag.
Flitsers geven veel te hoge snelheden aan
Januari 2016 werd bekend dat de nieuwe radarapparatuur niet betrouwbaar is. De precieze omvang van het radarprobleem is niet duidelijk, wel dat het al jaren speelt. Volgens radardeskundigen en juristen die bekend zijn met dit fenomeen, zijn spookbonnen met onwaarschijnlijk hoge snelheden het gevolg van radarbundels die reflecteren op de platte voor- of achterzijdes van lijnbussen, trucks, taxibusjes en kleinere vrachtwagens.
Bij de politie is het fenomeen al enige tijd bekend: bussen en trucks die met onwaarschijnlijk hoge snelheden worden geflitst. Volgens een verkeersagent van de eenheid Oost-Nederland uit zijn zorgen: "Als we bussen meten met een snelheid van 185 per uur op een 80 kilometerweg, wat zegt dit dan over de andere voertuigen die we flitsen?" vraagt de verkeersagent zich af. "Er zijn veel vragen. Wij doen ons werk onder ambtseed. Hoe kan ik met stelligheid tegenover de rechtbank verklaren dat een meting juist is uitgevoerd als ik zelf twijfel over de apparatuur? Toch worden wij geacht gewoon door te werken met deze radarapparatuur."
Onterecht
Hoeveel bonnen er onterecht zijn uitgeschreven en betaald is onduidelijk. Busbedrijven hebben met succes bonnen laten schrappen omdat ze kunnen aantonen dat de snelheden door de begrenzer van 85 kilometer per uur onmogelijk zijn.
Woordvoerster Helma Huizing van de Staf Korpsleiding in Den Haag erkent dat er fouten kunnen optreden door reflecties bij radarcontroles. "Meestal gebeurt dat als voertuigen gelijktijdig de radar passeren. De snelheden worden dan bij elkaar opgeteld. De verbalisant wordt geacht deze metingen te onderscheppen."
Vastgelegd is dat agenten bij elke flitsfoto controleren of de rijrichting en rijbaan kloppen, zegt Huizing. Maar, stelt de bezorgde verkeersagent van de eenheid Oost-Nederland: "Foutieve radarmetingen komen, in ieder geval bij grotere voertuigen, óók voor als er helemaal geen ander voertuig in de buurt is."
Huizing zegt dat ondanks de fouten het systeem betrouwbaar is. "De radarapparatuur wordt jaarlijks getoetst door het Nederlands Meet- instituut." Ze voegt eraan toe dat gewerkt wordt aan een upgrade van de herkenningssoftware. Dat moet de foutkans terugdringen. "Maar het blijft uiteindelijk mensenwerk."
Voorzitter Gerrit van de Kamp van politievakbond ACP eist dat er duidelijkheid komt. "Als politiemensen deze twijfels hebben, mag je ze niet vragen om met die radarmetingen door te gaan." Het ministerie wil echter met de ter discussie gestelde apparatuur blijven meten.
Jaarlijks worden ongeveer 12 miljoen verkeersboetes opgelegd die onder het bestuursrecht vallen, de zogeheten mulderboetes. Gebleken is dat het zeer zinvol is om beroep in te stellen tegen boetes, omdat deze relatief vaak door de officier van justitie of de rechter worden vernietigd.
De Beegdense jurist Clemens Meerts is gespecialiseerd in verkeersovertredingen. 'Van de 12 miljoen beschikkingen kunnen wij er hooguit duizend aanvechten. Je zou nog dertig kantoren als die van ons kunnen oprichten. En dan kun je nog niet alle verkeerde beschikkingen aanvechten. Want je mag er vanuit gaan dat een betrouwbare overheid een foutmarge van enkele procenten heeft.'
Clemens Meerts schreef in 2008 een boek over hoe burgers zelf boetes kunnen aanvechten. Het doel van dit boek is om u te behoeden voor valkuilen in de beroepsprocedure en u te helpen bij het verkrijgen van de benodigde informatie om uw verkeersboete op juridische correctheid te controleren om mede daarmee uw beroepschrift te motiveren. Kortom: Een boek vol tips om uw verkeersboete aan te vechten!
Met een beroep op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) bij Mulderwet-bezwaren kan bij het Openbaar Ministerie (OM) aanvullende informatie worden opgevraagd, zoals bijvoorbeeld het proces-verbaal, zaakoverzicht, brondocument (combibon), video/foto van de overtreding en de verklaring onderzoek gebruikte meetmiddelen. Op Flitsservice is een uitgebreid stappenplan met voorbeeldbrieven te vinden.
Verkeersovertreders maken steeds vaker gebruik van de Wob om gegevens van de politie op te vragen. Ze willen bewijzen zien dat ze de overtreding daadwerkelijk begaan hebben. Het dagblad Trouw meldde in 2010 dat het aantal aanvragen landelijk in 3 jaar tijd gestegen is van 7500 naar 15.000. Tot meer concrete successen leidt dat overigens niet. Tussen 2008 en juli 2010 daalde het percentage gewonnen zaken bij het OM van 20 naar 18. Ook bij de kantonrechter viel minder te behalen: het percentage gewonnen zaken ging van 16 naar 14.
Burgers kunnen met een Wob-verzoek controleren of de overheid haar werk goed doet. Het merendeel van de aanvragen lijkt echter bedoeld om het de politie moeilijk te maken. Het opvragen van deze stukken lijdt tot een hoge administratieve druk, waarover de Nationale Ombudsman in 2010 al een rapport met aanbevelingen schreef naar het Centrale Verwerking Openbaar Ministerie (CVOM) te Utrecht.
Ook de politie zelf geeft uitgebreid antwoord op veel gestelde vragen.
Flitsfoto opvragen
Mensen kunnen vanaf 1 juli 2015 de flitsfoto die eventueel is gemaakt van hun snelheidsovertreding terugzien op internet. Ze kunnen vanaf de pagina met de foto hun beschikking direct via iDeal aan het CJIB betalen. Ook andere feiten die met een opgelegde verkeersboete te maken hebben, kunnen ze daar checken. Zo kunnen ze ijkrapporten en BOA-certificaten opvragen, meteen online betalen of beroep instellen.
Deze service is een aanvulling op de beschikking die overtreders ontvangen hebben van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) om ze zo optimaal mogelijk te informeren. Als een bekeuring is opgenomen staat dit aangegeven op de beschikking.
Deze check en afhandeling is mogelijk via het digitale loket van het Parket Centrale Verwerking Openbaar Ministerie (CVOM) en het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). Minister Ard van der Steur van Veiligheid en Justitie opende op 30 juni de nieuwe digitale service in Utrecht. Hij benadrukte dat niet alleen gemak en tijdwinst redenen voor de digitalisering zijn geweest, maar ook transparantie.
De afgelopen vier maanden werd het loket al in fases ingevoerd. In deze periode is het loket bijna 40.000 keer bezocht en zijn bijna 4000 boetes online betaald. Digitaal beroep instellen kon al vanaf begin dit jaar. Ruim een derde van degenen die in beroep gingen, doet dat online. (ANP)
Hoe en waar je de gegevens kunt opvragen, weet je na het doorlopen van vier stappen.
Soms krijg ik wel eens het idee dat het recht in Nederland niets met rechtvaardigheid te maken heeft, maar meer met juridische haarkloverij. Neem nu de interpretatie van het werkingsgebied van verkeersbord E1 volgens een officier van justitie.
In een blog maak ik jullie deelgenoot van zijn motivering om een bezwaar naast zich neer te leggen en de argumenten die daartegenin gebracht kunnen worden tijdens een beroepsprocedure.
Kentekens van defensievoertuigen staan niet geregistreerd bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). Gemeenten kunnen een boete opleggen als voertuigen van Defensie parkeerovertredingen begaan. Deze opgelegde naheffingsaanslagen kwamen door de status aparte te vaak verkeerd terecht en daarom heeft Defensie één adres hiervoor beschikbaar.
De reden voor de late bezorging is omdat de post naar het ministerie van Defensie gaat. Voor duidelijk is bij welke afdeling het moet zijn, is de betalingstermijn soms al verlopen. Deze situatie is versterkt door interne reorganisaties bij het ministerie en de bijbehorende adreswijzigingen.
Eén postadres
Het ministerie van Defensie vindt deze gang van zaken niet wenselijk en heeft daarom het betaalkantoor in Kerkrade aangewezen als het adres voor de naheffingsaanslagen voor defensievoertuigen:
Ministerie van Defensie
FSC
Postbus 7500
6460 NE Kerkrade
Meer informatie
Brief van het ministerie van Defensie aan VNG (7 april 2014)