Sinds 3 februari 2012 is het concept 'fietsstraat' officieel opgenomen in de Wegcode. Per koninklijk besluit zijn op 4 december 2012 vier verkeersborden toegevoegd aan de in België wettelijk toegestane verkeersborden: het begin van een fietsstraat en het einde ervan, in zowel het Frans als het Vlaams. Het KB van 4 december 2012 is op 27 december 2012 in werking getreden, 10 dagen na publicatie in het Belgisch Staatsblad.

België heeft hiermee de fietsstraat officieel een plaats gegeven in de Wegcode. Daarin wordt de fietsstraat als volgt gedefinieerd: “een straat die is ingericht als fietsroute, waar specifieke gedragsregels gelden ten aanzien van fietsers, maar waarop tevens motorvoertuigen zijn toegestaan. Een fietsstraat wordt gesignaleerd met een verkeersbord dat het begin en een verkeersbord dat het einde aanduidt.”
In een Belgische fietsstraat mogen fietsers over de volle breedte van de rijbaan rijden. Auto's mogen fietsers niet inhalen en niet sneller dan 30 km/h rijden. In Nederland ontbreekt deze juridische status, en daarmee eenduidige interpretatie, nog. 'Fietsstraten' worden in Nederland nog via 'normale' bebording gereguleerd.

Bron:

• Koninklijk besluit van 4 december 2012 betreffende het signaleren van de fietsstraat, BS 17 december 2012 (ed.1).

• Wet van 10 januari 2012 tot wijziging van het koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg, teneinde de fietsstraat te verankeren in het verkeersreglement, BS 3 februari 2012.

Geschiedenis

In de stad Gent werd in de zomer van 2011 in de Visserij de eerste fietsstraat van België in gebruik genomen, even later gevolgd door een tweede fietsstraat in de Arteveldestad, aan de Trekweg. "Metingen hebben uitgewezen dat het fietsgebruik in die straten fel is toegenomen, en het autoverkeer in verhouding aanzienlijk is gedaald", zegt Martine De Regge, schepen van Openbare Werken en Mobiliteit van Gent. "We hopen dat we nu in andere steden en gemeenten navolging krijgen."

Nederlandse oorsprong

Met de legalisering van fietsstraten loopt België voor op Nederland. Maar de borden hebben wel hun oorsprong in Nederland, in Houten om precies te zijn. In 1999 heeft Goudappel Coffeng de borden laten ontwerpen voor de eerste fietsstraat aldaar in de wijk Overdam. Het doel van deze borden was in die tijd om de toen nieuwe verkeersoplossing in een oogopslag duidelijk te maken voor de weggebruiker. "Auto te Gast" staat er in Nederland nog als extraatje bij. Hoewel de fietsstraat inmiddels een bekend fenomeen is in Nederland, ontbreekt de wettelijke erkenning nog steeds.

Fietsers mogen vanaf 25 september 2012 waar dat met borden is aangegeven door rood of oranjegeel rijden. Het gaat om een regel waarbij fietsers rechtdoor mogen rijden door een rood licht, op voorwaarde dat ze geen andere verkeersstromen kruisen. In de praktijk betekent dit dat de maatregel alleen op T-aansluitingen wordt toegepast waar de fietser rechtdoor rijdt. De formele tekst in de Wegcode luidt als volgt: "Om het fietsen aan te moedigen en de rijtijden voor de fietsers te verkorten, wordt de mogelijkheid voorzien dat fietsers de verkeerslichten mogen voorbijrijden".

• om rechts af te slaan (B22), wanneer het verkeerslicht op rood of oranjegeel staat, op voorwaarde dat zij hierbij voorrang verlenen aan de andere weggebruikers die zich verplaatsen op de openbare weg of op de rijbaan.
• om rechtdoor te rijden (B23), wanneer het verkeerslicht op rood of oranjegeel staat, op voorwaarde dat zij hierbij voorrang verlenen aan de andere weggebruikers die zich verplaatsen op de openbare weg of op de rijbaan vanaf het rode of oranjegele licht.

Het voorrangsbord B23 mag alleen worden gebruikt op voorwaarde dat de fietsers geen verkeersstroom moeten dwarsen.

De verkeersborden B22 en B23, die fietsers in bepaalde omstandigheden toelaten rechtsaf te slaan of rechtdoor te rijden bij het rode en oranje licht, hebben ook voorrang op de verkeerslichten. Deze afwijking op de algemene voorrangsregel waarbij werkende verkeerslichten steeds primeren op voorrangsborden, is opgenomen in artikel 6.3 van de Wegcode. De aanpassing moet zorgen voor meer rechtszekerheid.

De wet van 15 augustus 2012 is in werking getreden op 25 september 2012, de dag van publicatie in het Belgisch Staatsblad.

Bron:

• Wet van 15 augustus 2012 tot wijziging van artikel 6.3 van het koninklijk besluit van 1 december 1975 houdende algemeen reglement op de politie van het wegverkeer en van het gebruik van de openbare weg teneinde te voorzien in een afwijking op het algemene voorrangsbeginsel voor de verkeerslichten, in geval van verkeersborden die voorrang verlenen aan de fietsers (B.S. 25 september 2012).